Het nieuwe jaar is alweer even onderweg, maar het is nooit te laat voor goede voornemens. Digitale leermiddelen, leerlingvolgsystemen en AI-tools maken privacy-bewust handelen steeds belangrijker. Vijf voornemens om dit schooljaar privacy weer hoog op de agenda te zetten. Voor jou als docent én schoolbreed.
De AVG klinkt vaak juridisch, maar draait in de kern om zorgvuldigheid en vertrouwen. Door kleine dagelijkse gewoontes, van het vergrendelen van je laptop tot kritisch kijken naar apps, kun je als docent al veel doen. Tegelijkertijd is schoolbreed beleid onmisbaar om écht aan de wet te voldoen.
1. Ga bewust om met leerlinggegevens
Zelf doen: Denk kritisch na over wat je deelt. En deel alleen die informatie te delen die écht nodig is. Vaak worden bestanden of notities zonder nadenken gedeeld, terwijl ze gevoelige gegevens bevatten. Moet die hele Excel met cijfers écht naar collega’s, of volstaat een overzicht zonder namen? Ook bij aantekeningen of evaluaties: houd ze feitelijk en zakelijk. Hoe minder data, hoe kleiner het risico.
School: zorg voor duidelijke richtlijnen en trainingen. Docenten moeten weten welke gegevens mogen worden gedeeld en welke niet. Een praktische handleiding of korte e-learning kan hier veel in betekenen.
2. Gebruik veilige communicatiekanalen en nu echt!
Zelf doen: beperk communicatie met ouders en leerlingen tot schoolmail of goedgekeurde platforms. WhatsApp-groepen zijn snel en handig, maar niet AVG-proof. Gebruik liever het kanaal dat de school centraal beschikbaar stelt. Wen jezelf aan om toch niet ‘even snel’ te appen. En wijs leerlingen hier op ook op.
School: kies en faciliteer één veilig communicatieplatform, bijvoorbeeld via het leerlingvolgsysteem of een ouderportaal. Zorg dat iedereen dit kent en dat het beleid helder maakt welke kanalen verboden zijn.
3. Kijk kritisch naar digitale beveiliging
Zelf doen: gebruik sterke, unieke wachtwoorden. Vervang dus eindelijk dat wachtwoord dat zo lekker gemakkelijk onthoudt. Zet tweefactorauthenticatie (2FA) aan waar het kan. Neem je niet alleen voor je laptop en digibord te vergrendelen zodra je de klas uitloopt, maar doe het ook echt. Deze kleine handeling kan veel problemen voorkomen.
School: implementeer een gebruiksvriendelijk systeem voor wachtwoordbeheer of Single Sign-On. Maak 2FA verplicht voor toegang tot gevoelige systemen en bied technische ondersteuning bij problemen.
4. Wees kritisch op AI en EdTech
Zelf doen: check altijd of een nieuwe app of tool voldoet aan de privacyregels. Voer nooit zomaar leerlinggegevens in bij een gratis tool of AI-platform. Gebruik testdata of pseudoniemen als je iets wilt uitproberen.
School: stel een toetsingskader op voor digitale middelen. Laat de ICT-afdeling of de privacy officer beoordelen of een tool veilig en AVG-proof is. Zo hoeven docenten het wiel niet telkens zelf uit te vinden. En komt er een nieuwe tool, wacht dan niet te lang met beoordelen. Dat voorkomt dat leraren toch zelf gaan experimenteren.
5. Wees transparant naar leerlingen en ouders
Zelf doen: Leg leerlingen en ouders uit waarom je bepaalde gegevens nodig hebt en hoe je ermee omgaat. Vraag expliciet toestemming voor foto’s of video’s, en herhaal dit als situaties veranderen, bijvoorbeeld bij een nieuwe klas.
School: Formuleer een helder privacybeleid en een actueel toestemmingsproces voor beeldmateriaal en dataverwerking. Zorg dat dit eenvoudig terug te vinden is, zodat ouders en leerlingen altijd weten waar ze aan toe zijn.
